Kiến Trúc Phân Lớp (Layered Architecture)

Mô hình này chia hệ thống phần mềm thành các lớp (layers) riêng biệt, mỗi lớp có nhiệm vụ và chức năng riêng, giúp tách biệt các khía cạnh khác nhau của ứng dụng.

Cấu Trúc Cơ Bản

Một hệ thống phần mềm sử dụng kiến trúc phân lớp thường được chia thành bốn lớp chính:

1. Lớp Trình Bày (Presentation Layer):

   • Đây là lớp giao diện người dùng, nơi mà người dùng tương tác trực tiếp với hệ thống.
   • Chức năng chính của lớp này là hiển thị thông tin cho người dùng và nhận đầu vào từ người dùng.
   • Ví dụ: Các trang web, ứng dụng di động, giao diện đồ họa người dùng (GUI).

2. Lớp Ứng Dụng (Application Layer):

   • Lớp này còn được gọi là lớp logic nghiệp vụ, nơi xử lý các quy trình nghiệp vụ và logic của ứng dụng.
   • Nó nhận dữ liệu từ lớp trình bày và quyết định cách xử lý dữ liệu đó.
   • Ví dụ: Các dịch vụ web, các lớp dịch vụ nghiệp vụ trong ứng dụng.

3. Lớp Miền (Domain Layer):

   • Đây là nơi chứa các quy tắc và logic nghiệp vụ cốt lõi của ứng dụng.
   • Lớp miền quản lý các trạng thái và tính nhất quán của dữ liệu nghiệp vụ.
   • Ví dụ: Các lớp mô hình dữ liệu, các đối tượng nghiệp vụ (business objects).

4. Lớp Truy Cập Dữ Liệu (Data Access Layer):

   • Lớp này quản lý việc truy xuất và lưu trữ dữ liệu.
   • Nó giao tiếp với các hệ quản trị cơ sở dữ liệu hoặc các nguồn dữ liệu khác.
   • Ví dụ: Các lớp DAO (Data Access Object), các lớp repository.

Ưu Điểm

1. Tách Biệt Rõ Ràng:

   • Mỗi lớp có một nhiệm vụ cụ thể và tách biệt với các lớp khác. Điều này giúp cho việc phát triển, bảo trì và mở rộng hệ thống trở nên dễ dàng hơn.

2. Tính Tái Sử Dụng:

   • Các thành phần trong một lớp có thể được tái sử dụng trong nhiều ứng dụng khác nhau. Ví dụ, lớp truy cập dữ liệu có thể được sử dụng lại trong nhiều dự án khác nhau.

3. Dễ Dàng Thay Đổi và Bảo Trì:

   • Khi cần thay đổi logic nghiệp vụ, bạn chỉ cần sửa đổi lớp ứng dụng hoặc lớp miền mà không ảnh hưởng đến các lớp khác.

4. Đơn Giản Hóa Quy Trình Phát Triển:

   • Các lập trình viên có thể làm việc độc lập trên các lớp khác nhau, giúp tăng hiệu quả và tốc độ phát triển.

Nhược Điểm

1. Hiệu Suất:

   • Việc chia hệ thống thành nhiều lớp có thể dẫn đến việc tăng độ trễ do phải qua nhiều lớp để hoàn thành một thao tác.

2. Phức Tạp Hóa Quá Mức:

   • Trong một số trường hợp, việc phân lớp có thể làm cho hệ thống trở nên phức tạp hơn cần thiết, đặc biệt là đối với các ứng dụng nhỏ.

3. Khó Khăn Trong Việc Kiểm Soát Truy Cập Giữa Các Lớp:

   • Đảm bảo rằng mỗi lớp chỉ truy cập dữ liệu thông qua các lớp được phép có thể trở nên phức tạp.

Kết Luận

Kiến trúc phân lớp là một mô hình mạnh mẽ và linh hoạt, phù hợp với nhiều loại ứng dụng khác nhau, từ các ứng dụng nhỏ đến các hệ thống lớn và phức tạp. Mặc dù có một số nhược điểm, nhưng với việc hiểu rõ và áp dụng đúng đắn, kiến trúc này sẽ giúp tạo ra những hệ thống phần mềm dễ bảo trì, mở rộng và quản lý.

Việc lựa chọn mô hình kiến trúc phù hợp là một bước quan trọng trong quá trình phát triển phần mềm, và kiến trúc phân lớp là một lựa chọn đáng cân nhắc cho nhiều dự án.